Τι γίνεται στο Κόσοβο και γιατί πρέπει να ανησυχούμε;

Τι γίνεται στο Κόσοβο και γιατί πρέπει να ανησυχούμε;

Διαμαρτυρίες του Σερβικού πληθυσμού στο Βόρειο Κόσοβο όπου αποτελούν την πλειοψηφία, μετεξελίχθηκαν σε βίαιες συγκρούσεις με την βαριά ένοπλη αστυνομία του Κοσόβου και τις στρατιωτικές δυνάμεις της ΚΦΟΡΣ KFORS που ήρθε αμέσως σε ενίσχυση της. Αποτέλεσμα τραυματισμοί από τις στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις που προσπαθούσαν να καταστείλουν τις διαδηλώσεις της σερβικής εθνικής μειοψηφίας και των Σέρβων διαδηλωτών. Οι συγκρούσεις και τα επεισόδια μεταξύ της σερβικής μειονότητας (που συγκεντρώνεται στο Βόρειο Κόσοβο) και των κοσοβάρικων αστυνομικών και άλλων κατασταλτικών μηχανισμών είναι συνήθεις. Η ένταση όμως και η εξάπλωση τους στους τέσσερις δήμους του Βορείου Κοσόβου με σερβική εθνική πλειοψηφία είναι που προξενεί ανησυχία, μαζί με την απόλυτη από πλευράς KFORS και δυτικού παράγοντα απόδοση της ευθύνης σε «εγκληματικές» σερβικές ομάδες και διαδηλωτές («παράνομες δομές που εξελίχθηκαν σε εγκληματικές οργανώσεις» αναφέρει ο Πρόεδρος του Κοσυφοπεδίου Οσμάνι). Ο αμερικανός πρέσβης Tζέφ Χοβενιέρ δηλώνει ότι « Οι ΗΠΑ καταδικάζουν σθεναρά τις βίαιες ενέργειες των διαδηλωτών στο Zvecan σήμερα [29 Μαίου 2023], συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εκρηκτικών, εναντίον της νατοϊκής KFOR στρατευμάτων που επιδιώκουν να διατηρήσουν την ειρήνη.» Το ΝΑΤΟ (!) «καταδικάζει σθεναρά τις απρόκλητες επιθέσεις εναντίον στρατευμάτων του της KFOR στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου, οι οποίες οδήγησαν σε έναν αριθμό από αυτούς να τραυματιστούν. Τέτοιες επιθέσεις είναι εντελώς απαράδεκτες. Η KFOR θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εκπληρώσει την εντολή του ΟΗΕ.” Δηλώσεις όχι ιδιαίτερα «διπλωματικές», αλλά ίσως και όχι ανάλογες ως απάντηση σε διαδηλώσεις μίας μειονότητας από την μέχρι πρότινος μοναδική υπερδύναμη και του ισχυρότερου οργανισμού συλλογικής ασφάλειας στον κόσμο του ΝΑΤΟ. Από Σερβικής πλευράς η απάντηση ήταν η ενίσχυση των στρατιωτικών του μονάδων στα σύνορα με το Κόσοβο. Ισχυρίζονται οι Σέρβοι ότι δύο διαδηλωτές φέρουν βαρείς τραυματισμούς από πυροβόλο όπλο, διατηρώντας επίσης σε υψηλούς τόνους την ρητορική τους. Επίσης διαμαρτύρονται για την βιαιότητα της καταστολής μία ειρηνικής διαμαρτυρίας που δέχθηκε –όπως φαίνεται και σε βίντεο που διακινεί – «απρόκλητη» επίθεση από την Κοσοβαρική αστυνομία. Βάση της σύγκρουσης αποτελεί η απόφαση της σερβικής μειονότητας να μην κατέβει στις δημοτικές εκλογές του Απριλίου(2023). Σημειωτέον ότι, η τακτική του μποϋκοτάζ ήταν και η τακτική των κοσοβάρων στην πρώην αυτόνομη επαρχία της Σερβικής Δημοκρατίας του Κοσόβου, ως μία έμπρακτη δήλωση του ότι δεν αναγνωρίζουν την τότε σερβική κυριαρχία. Αυτές οι τακτικές οδήγησαν τότε στην ένοπλη αμφισβήτηση της σερβικής εξουσίας στο Κόσσοβο (UCK) και κατόπιν μέσω της ΝΑΤΟΪΚΗΣ επέμβασης κατά της Σερβικής Δημοκρατίας, στην ανεξαρτητοποίηση του, κάτω από την νατοϊκή προστασία. Στις δημοτικές αυτές εκλογές αποτέλεσμα ήταν η εκλογή Αλβανικής καταγωγής διοικήσεων παρότι η συμμετοχή ήταν ιδιαίτερα μικρή (η σερβική πλευρά αναφέρει ποσοστό συμμετοχής στου τέσσερις με σερβική πλειοψηφία δήμους 3,5%). Οι ανακατατάξεις στο σερβικό πολιτικό σύστημα, μετά την παραίτηση Βούτσιτς, - ο οποίος αφού παραιτήθηκε από το κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα (!!!) πλέον θα προβεί στην ίδρυση από αρχής δικού του πολιτικού φορέα «χωρίς ιδεολογίες στα πλαίσια του πατριωτισμού» - με τη μεγάλη δημοφιλία του, είναι ένας ακόμη παράγοντας που πρέπει να συνεκτιμηθεί για το τι σημαίνει σχετικά με τις ζυμώσεις που γίνονται στην σερβική πολιτική και πνευματική (που πάντα διαδραμάτιζε μαζί με την Σερβική Εκκλησία κεντρικό ρόλο στην σερβική εθνική πολιτική) ελίτ. Οι αναλογίες δημιουργούν ανησυχίες. Ιδιαίτερα ανήσυχη θα πρέπει να είναι (χωρίς να φαίνεται ότι είναι) η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς μία επιπλέον της Ουκρανικής, πολεμική σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος, θα είχε πολύ δυσμενείς επιπτώσεις στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Την ανησυχία, εκτός της μη «διπλωματικής» ρητορικής, επιτείνουν και υπόνοιες ότι θα μπορούσαν να βλέπουν με καλό μάτι την δημιουργία μίας νέας πηγής ακόμη και πολεμικής έντασης, μεταξύ Κοσσόβου -Σερβίας και διάφορες (πλέον της μίας) δυνάμεις με επιρροή στην περιοχή όπως πχ η Ρωσία (για ευνόητους λόγους αντιπερισπασμού και δημιουργίας δεύτερου μετώπου για το ΝΑΤΟ σε ευρωπαϊκό έδαφος) αλλά και όχι μόνο αυτή αλλά και ΑΛΛΟΙ. Σε μία τέτοια περίπτωση η εξάρτηση της Ευρώπης από την Αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας θα είναι απόλυτη οπότε, πέραν των επιπτώσεων σε επίπεδο ασφαλείας και οικονομίας θα υπάρχουν και πολιτικές επιπτώσεις με ενίσχυση των ακραίων δεξιών κομμάτων, σε ένα περιβάλλον γενικευμένης ανασφάλειας. Η καθαρά ισλαμική, μετά τις εκλογές Μαίου 2023, Τουρκία και την ολική επικράτηση Ερντογάν σε Προεδρία και Κοινοβούλιο συγκεντρώνοντας όλη την εξουσία στα χέρια του, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θέλει να εμφανίζεται στα Βαλκάνια (μία από τις περιοχές με ενδιαφέρον για το «ισλαμοτουρκικό ιμπέριουμ» που φαντασιώνεται και προωθεί) ως ο προστάτης των μουσουλμανικών κρατών (τα 2,5 πλέον μουσουλμανικά κράτη στα Βαλκάνια: Κόσοβο, Αλβανία και Βοσνία Ερζεγοβίνη) όπως και των μουσουλμανικών μειονοτήτων ιδίως σε Βουλγαρία, Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Βοζνία). Το Κόσοβο και η Αλβανία είναι για την Τουρκία βαλκανικά κράτη στα οποία στηρίζει την παρουσία της στην περιοχή, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την Ελλάδα (που δείχνει και αυτή να μην … ανησυχεί). Μαζί με τις Βαλκανικές χώρες που έχουν μουσουλμανικές μειονότητες καλύπτουν το σύνολο της Βαλκανικής χερσονήσου (και η Ρουμανία έχει μουσουλμανική μειονότητα). Ο πρόεδρος της Αλβανίας Ράμα διατείνεται συνεχώς ότι είναι φίλος του Ερντογάν και η Τουρκική παρουσία στην Αλβανία είναι «ευδιάκριτη». Η Ελλάδα δεν έχει κανένα συμφέρον από μία ακόμη πολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη, η οποία πλέον θα πλησιάζει τόσο επικίνδυνα τα σύνορα της. Άμεσα πρέπει να εξαντλήσει όλες τις διπλωματικές της δυνατότητες έναντι των εμπλεκομένων (Κοσσόβου – Σερβίας) αλλά και στο ΝΑΤΟ και ΕΕ για μία ποιο ισορροπημένη πολιτική. Η αδύνατη και εξαρτημένη οικονομία της, αλλά και τα ζητήματα ασφαλείας που αντιμετωπίζει από Ανατολή καθιστούν ανησυχητικό το ενδεχόμενο να χρειαστεί να διατηρεί ταυτόχρονα το στρατιωτικό - διπλωματικό της ενδιαφέρον και προς τον Βορρά, με άμεσο κίνδυνο «βαλκανοποίησης» της. Άρα «συν Αθηνά και χείρα κινεί» - και όπου χρειαστεί με θάρρος – για την Αθήνα. Διονύσης Παντής. Δικηγόρος – Γεωπολιτικός αναλυτής