Η σύγκρουση Ιράν - Ιράκ υπό το πρίσμα των περιφερειακών και παγκόσμιων γεωπολιτικών (αναθεωρητικών) ανταγωνισμών

Η σύγκρουση Ιράν - Ιράκ υπό το πρίσμα των περιφερειακών και παγκόσμιων γεωπολιτικών (αναθεωρητικών) ανταγωνισμών Η δεύτερη πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, σε λιγότερο από πέντε μήνες, αποτελεί από μόνη της είδηση με μεγάλη γεωπολιτική σημασία.

Για να εξηγηθούμε: έγινε δυνατή και αντικατοπτρίζει μία περιφερειακή και παγκόσμια μετατόπιση ισχύος. Στο κείμενο αυτό παρουσιάζουμε μία προσέγγιση της υφιστάμενης κρίσης υπό το πρίσμα των περιφερειακών και παγκόσμιων μετακινήσεων ισχύος. Η πρώτη επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ της 13ης Απριλίου 2024 αποτελεί από μόνη της μία σημαντική αλλαγή στην περιφέρεια της Μέσης Ανατολής. Το Ισραήλ για πρώτη φορά αντιμετώπισε έναν κρατικό αντίπαλο ο οποίος μπορούσε να του επιβάλλει «αντίποινα» στο έδαφος του, φιλοδοξώντας να εξισορροπήσει την μέχρι τότε συγκριτικά απόλυτα κυρίαρχη στην περιοχή, ισχύ του. Με άλλα λόγια, μέχρι το σημείο εκείνο, το Ισραήλ μπορούσε να ενεργεί όπως ήθελε, χωρίς να υφίσταται σημαντικές συνέπειες, χωρίς ουσιαστικά αποτρεπτικά αντίμετρα. Μπορούσε επίσης να κλιμακώνει πολεμικές ενέργειες – επιχειρήσεις (είχε αυτό που στην διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως escalation dominance) χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο. Αυτή η κυριαρχία του Ισραήλ στην κλιμάκωση αμφισβητείται, με κίνδυνο για το Ισραήλ να οριοθετηθεί η κυριαρχία του στην κλιμάκωση: δηλαδή η δυνατότητα αντιποίνων είναι δυνατόν, αυξάνοντας την διακινδύνευση υψηλού -και σε κάθε περίπτωση υπολογίσιμου-, κόστους, να το αποτρέπει από συγκεκριμένες ενέργειες που θεωρούνται από τον αντίπαλο κόκκινες γραμμές και που «εξασφαλίζουν» επώδυνη απάντηση. Από την άλλη το Ιράν φιλοδοξεί αυτοτελώς και αυτοδύναμα (όχι μέσω proxies) να εξασφαλίσει την δυνατότητα οριοθέτησης του Ισραήλ και να αποκτήσει έλεγχο της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Μέση Ανατολή (ή Δυτική Ασία) τόσο σε σχέση με τον παράγοντα χρόνο, όσο και τον τόπο (εντός του εδάφους του αντιπάλου) και την ένταση (βλέπουμε αλλαγή στην ένταση μεταξύ των δύο επιχειρήσεων της 13ης Απριλίου και την 1ης Οκτωβρίου αλλά και μία … μελλοντική υπόσχεση για «ασύλληπτη» επόμενη «απάντηση») . Το Ιράν είχε και προηγουμένως δημιουργήσει ή ενισχύσει οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς, Ιρακινές Σιϊτικές πολιτοφυλακές, που η Δύση και το Ισραήλ χαρακτηρίζουν τρομοκρατικές, αλλά και τον Σύριο Πρόεδρο Ασάντ και την υπό την ηγεσία του Συρία και το καθεστώς των Χούθις στο κέρας της Αραβικής Χερσονήσου στην Υεμένη, δημιουργώντας ένα τεράστιο για την περιοχή δίκτυο εχθρικών προς το Ισραήλ και την Δύση οργανώσεων και καθεστώτων. Όμως, παρόλη την πολυπλοκότητα και ένταση του, το δίκτυο αυτό μπορούσε να λειτουργήσει κυρίως παρενοχλώντας το Ισραήλ, με σαφώς κατώτερα τεχνολογικά μέσα και να κρατήσει μακριά από το ίδιο το Ιράν τον πόλεμο. Το Ιράν κατόρθωσε έτσι, κατά το παρελθόν, να κρατά απασχολημένους το Ισραήλ και τις ΗΠΑ με την αντιμετώπιση του δικτύου αυτού που ενίσχυε, διατηρώντας την ειρήνη (όπως αυτή μπορεί να οριστεί στην πολύπαθη Μέση Ανατολή ή Δυτική Ασία) για το ίδιο. Παρ΄ όλες τις κυρώσεις και την ακραία επιθετική ρητορική, την ένταξη του Ιράν από τις ΗΠΑ στις «δυνάμεις του κακού», τα προβλήματα στην οικονομία του από την απομόνωση και τις κυρώσεις, την κατατριβή του από τον πόλεμο με το Ιράκ και τις μεθοδευμένα από «τρίτους» κακές σχέσεις του με τα Βασίλεια του Κόλπου,το Ιράν κατόρθωσε τις κρίσιμες δεκαετίες του 90 και του 2000-2010 2010- 2020 να παραμείνει ουσιαστικά αλώβητο. Δηλαδή την εποχή που οι ΗΠΑ είχαν μείνει η μοναδική υπερδύναμη, την περιβόητη - αν και πρόσκαιρη - «Μονοπολική Στιγμή» του παγκόσμιου συστήματος, το Ιράν απέφυγε «έντεχνα» μία καταστροφή αντίστοιχη με αυτή που υπέστη το Ιράκ από τις ΗΠΑ και την συμμαχία των «προθύμων». Παρότι στην απροθυμία των ΗΠΑ να ακολουθήσει το μοντέλο του Ιράκ και στο Ιράν μπορεί να συνέτειναν και άλλοι παράγοντες (όπως το υψηλό κόστος και η εσωτερική αμφισβήτηση κατά πόσον οι πόλεμοι του Κόλπου εξυπηρετούσαν τα πραγματικά γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ) εδώ έχουμε μία καλή εφαρμογή και παράδειγμα του «συν Αθηνά και χείρα κίνει» και της αρχής της αυτοπροστασίας (με χρήση από την μεγάλη φαρέτρα στρατηγικών αποτροπής) των κρατών. Κατά περίεργη ειρωνεία της «τύχης» και υψηλή γεωπολιτική διδαχή για όσους επιλέγουν ή δεν αντιλαμβάνονται τους τεράστιους κινδύνους που εμπεριέχει η ανάληψη βαρών άλλων (bandwagoning - μεταφορά βαρών αποτροπής από μία δύναμη σε μία άλλη), αντί να υποστεί το Ιράν την ενεργητική «αναμόρφωση» της Μέσης Ανατολής από τις «νεοσυντηρητικές» ΗΠΑ , την υπέστη ο κύριος ανταγωνιστής του: το Ιράκ του Προέδρου Σαντάμ, αυτού που μεθοδευμένα με έναν φθοροποιό πόλεμο επιχειρούσε και πετύχαινε την κατατριβή του Ιράν, έχοντας αναλάβει το βάρος αυτό, ηθελημένα ή όχι, για λογαριασμό κυρίως των ΗΠΑ και της στρατηγικής τους αντιμετώπισης του Ιράν. Δεν πρόκειται για τύχη, αλλά για υψηλή στρατηγική παραπλάνησης, κατατριβής τρίτων και απομάκρυνσης του πολέμου από τα σύνορα του μέσω τρίτων proxies, κρατώντας έτσι το Ιράν τους δηλωμένους εχθρούς του «απασχολημένους» με πιο άμεσες (και … θορυβώδεις) απειλές. Αν και βοήθησαν και άλλοι παράγοντες, η ύπαρξη της στρατηγικής αυτής του Ιράν αποτέλεσε εκ των πραγμάτων καθοριστικό αποτρεπτικό παράγοντα. Πλέον, με ένα συνδυασμό διαφόρων τύπων drones και πυραύλων που συστηματικά και μεθοδικά παρήγαγε μαζικά τις προηγούμενες δεκαετίες που οι εχθροί του ήταν απασχολημένοι με Ιράκ, Χεζμπολά, Χαμάς κλπ οι οποίοι … ταξίδευαν επί δύο ώρες στην πρώτη επιχείρηση και 181 βαλλιστικών υπερηχητικών πυραύλων 12 λεπτά στην δεύτερη επιχείρηση True Promise (!) ένας ικανός αριθμός του πέρασε το καλύτερο σύστημα αεράμυνας στο κόσμο : αυτό του Ισραήλ μάλιστα με τις βοήθειες Αμερικανικών και άλλων για να ανασχεθούν, μεταξύ των οποίων Βρετανικών και Ιορδανικών αντιαεροπορικών συστημάτων και αεροπορίας. Οι δύο αυτές επιχειρήσεις που με νόημα το Ιράν ονομάζει True Promise 1 και 2 «υπόσχονται», εκτός των άλλων, μία σημαντική αλλαγή στην περιφέρεια της Μέσης Ανατολής (Δυτική Ασία). Το παίγνιο this for that, ισχύος, κλιμάκωσης, αντιποίνων, προπαγάνδας, παραπληροφόρησης, περισσότερο ή λιγότερο επώδυνων χτυπημάτων που όμως επηρεάζουν τον άμαχο πληθυσμό και το ηθικό που έχουν εμπλακεί Ισραήλ και Ιράν συνεχίζεται και όλοι, εχθροί και φίλοι (;) περιμένουν να δουν πως θα καταλήξει ώστε … να επωφεληθούν από οποιοδήποτε κενό ισχύος δημιουργηθεί. Σε αυτό το υπολογιστικό και αδίστακτο παίγνιο εμπλέκονται άμεσα και έμμεσα περιφερειακοί κοινοί ανταγωνιστές των δύο εμπλεκομένων και τα δύο Παγκόσμια γεωπολιτικά μπλοκ που ενισχύουν και προστατεύουν τον περιφερειακό τους σύμμαχο και ορισμένα η Τουρκία και τα Βασίλεια του Κόλπου, βασικοί περιφερειακοί ανταγωνιστές του Ισραήλ και του Ιράν από την μία πλευρά και τα δύο διαμορφωμένα πλέον γεωπολιτικά μπλοκ που συγκρούονται περισσότερο ή λιγότερο καλυμμένα για την παγκόσμια κυριαρχία με φιλοδοξία να ορίσουν και ελέγξουν επ ωφελεία τους την Νέα Πολυπολική (;) Παγκόσμια Τάξη: το ευρωασιατικό υπό την Κίνα και τη Ρωσίας και το δυτικό υπό τις ΗΠΑ. Η Τουρκία, με δεδομένες τις αναθεωρητικές περιφερειακές και παγκόσμιες της φιλοδοξίες. ετοιμάζεται να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε ευκαιρία της παρουσιαστεί. Φιλοδοξεί να παραστεί ως η ηγεμονική μουσουλμανική δύναμη περιφερειακά και Παγκόσμια σε βάρος του Ιράν και των Αραβικών Βασιλείων του Κόλπου, η μοναδική δύναμη που μπορεί να υπερασπιστεί την Ούμα του Ισλάμ. Ειδικότερα σημαντική εξασθένηση της Χαζμπολάχ στο Λίβανο μπορεί να της δώσει την ευκαιρία για προβολή δύναμης στο Λίβανο, καλύπτοντας το κενό της σιϊτικής οργάνωσης με μία ενδεχόμενη διαχωριστική γραμμή (φυσικό σύνορο) τον ποταμό Λιτάνι στο Λίβανο όπου το βόρειο τμήμα θα βρίσκεται υπό την επιρροή της και ίσως να αποκτήσει «σύνορα» με το Ισραήλ και πρόσβαση και από το Λίβανο στη Μεσόγειο Θάλασσα και τον πλούτο της. Γι΄ αυτό έχει προωθήσει αντιαεροπορικά συστήματα και ραντάρ μαζί με τα απαραίτητα μέσα διοικητικής μέριμνας και μεταφοράς αναμένοντας τις εξελίξεις στο πεδίο και το πράσινο φως από τον Πρόεδρο Ασαντ, τη Ρωσία, ενδεχομένως και τις ΗΠΑ και την πολιτική ηγεσία του Λιβάνου (εξασφαλίζοντας και από μία πιθανή αναβίωση εμφύλιου πολέμου). Πλεονέκτημα της Τουρκίας η βιομηχανική της υποδομή και βάση και η σημαντική πολεμική της βιομηχανία και τεχνολογία, μοναδικές στον μουσουλμανικό κόσμο. Αναπτύσσει παράλληλα μία υψηλών τόνων, ακραία, Αντιϊσραηλινή ρητορική. Με την δύναμη που της δίνει η βιομηχανική και αμυντική της βάση μπορεί και εκμεταλλεύεται, αυξάνοντας τα γεωπολιτικά της ερείσματα σε όλη την Μέση Ανατολή, τα πολιτισμικά και εθνολογικά «υπολείμματα» (όπως και στα Βαλκάνια, Καύκασο, Βόρεια Αφρική και την τουρκογενή προέλευση κεντροασιατικών κρατών που βγήκαν στην γεωπολιτική επιφάνεια μετά την κατάρρευση της πρώην ΕΣΣΔ) του τελευταίου Χαλιφάτου, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο Οθωμανικό παρελθόν όμως έχουν την αφετηρία τους και τα σημαντικά ανασχετικά μειονεκτήματα των Τουρκικών φιλοδοξιών: Η μειωμένη αξιοπιστία/εμπιστοσύνη που η Τουρκία έχει στον Αραβικό Κόσμο λόγω της τραυματικής εθνικά εμπειρίας της κατοχής των Αράβων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και από την οργανική ενσωμάτωση της Τουρκίας στο μεταπολεμικό Δυτικό σύστημα ασφαλείας με την συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ. Και οι Τούρκοι αναθεωρητές, αναπολώντας την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας επί των Αράβων, όπως ο δυτικός νεοαποικισμός και το Ισραήλ, διαπράττουν εν προκειμένω το ίδιο σφάλμα: υποτιμούν τους Άραβες. Δεν λαμβάνουν υπόψη ότι το παρελθόν της Αραβικής Ηγεμονίας, μέσω της τεράστιας Αραβικής Αυτοκρατορίας / Ισλαμικού Χαλιφάτου, από την Αραβική Χερσόνησο μέχρι και την Ιβηρική, τους δίνει το «πνεύμα» που αναζητά ανεξαρτησία, αλλά και κυριαρχία, «θυμάται» η αραβική ηγεσία και αραβική «λαϊκή» ψυχή την πολιτιστική, πολιτική, στρατιωτική, τεχνολογική, οικονομική της υπεροχή στο ένδοξο παρελθόν. Και μπορεί στην συγκυρία να μην μπορούν να αντιπαρατεθούν ευθέως στο Ισραήλ, λόγω της τεχνολογικής τους μειονεξίας και της οικονομικής και αμυντικής τους εξάρτησης, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι συμφιλιωμένοι με αυτή την πραγματικότητα. Οι ΗΠΑ υπήρξαν αναγκαστικός σύμμαχος για τα Βασίλεια του Κόλπου στην εποχή της μονοπολικής στιγμής (1989 -2017) αλλά και στην περίοδο του διπολικού κόσμου μεταξύ Δύσης και Συμφώνου της Βαρσοβίας, εξαιτίας της κυριαρχίας των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία, στο Παγκόσμιο Εμπόριο, τόσο ως βασικοί καταναλωτές του μοναδικού τους προϊόντος, του πετρελαίου όσο και των θαλασσίων εμπορικών δρόμων μεταφοράς τους, της τεχνολογίας εξόρυξης τους και του συστήματος διανομής και ελέγχου των βασικών πελατών-αγοραστών. Όμως σήμερα, η εποχή είναι έντονα αναθεωρητική. Η γεωπολιτική ισχύς διανέμεται πλέον σε περισσότερους παίκτες, βασικοί εκ των οποίων είναι εκτός του γεωπολιτικού γεωπολιτισμικού Δυτικού Κόσμου. Η ευρασιατική συμμαχία (με κέντρο ιδίως Κίνα αλλά και την Ρωσία και σειρά περιφερειακών συμμάχων όπως Ιράν, Βόρεια Κορέα, Νότια Αφρική και άλλες χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου κα ) που έχει διαμορφωθεί εναντίον της Αμερικανικής κυριαρχίας που μέσω αποκλεισμών από τεχνολογία, επενδύσεων, αγορών, χρηματοοικονομικής Ηγεμονίας και στρατιωτικής υπεροπλίας αποτελεί εμπόδιο στις εθνικές και οικονομικές τους φιλοδοξίες έχει σημαντικά εξισορροπήσει την δυτική ισχύ. Πλέον υπάρχει εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης της οικονομικής ανάπτυξης και της ανάπτυξης των υποδομών, στρατιωτικής αρωγής και μεταφοράς τεχνολογίας. Το Ιράν αποτελεί έναν αξιόπιστο και απαραίτητο σύμμαχο του Ευρωασιατικού μπλοκ: βοηθά την Ρωσία σημαντικά στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας. Αντίστοιχα η Ρωσία ενισχύει την ασφάλεια του Ιράν με κρίσιμα οπλικά συστήματα, πληροφορίες, διπλωματική βοήθεια και μεταφορά τεχνογνωσίας. Η Κίνα επίσης ενισχύει το Ιράν που εξυπηρετεί τις αναθεωρητικές φιλοδοξίες της «αντιστεκόμενη», ως ένας μόνιμος αντίπαλος της αμερικανικής ηγεμονίας στην Μέση Ανατολή (ή όπως η ευρωασιατική γεωπολιτική ανάλυση που αντιδρά στην «ευρωπαϊκή» αντίληψη του κόσμου προτιμά Δυτική Ασία καθώς ο όρος Μέση Ανατολή ορίζει την περιοχή εν σχέση με την εγγύτητα του με την Ευρώπη), αγοράζει και το ιρανικό πετρέλαιο ενισχύοντας την οικονομία του Ιράν που οι ΗΠΑ προσπαθούν να γονατίσουν και εφαρμόζουν την δική τους πολιτική με κύριους άξονες 1) την μεσολάβηση μεταξύ Ιράν και Βασιλείων του Κόλπου ώστε να εξομαλυνθεί η «τεχνιτή» δημιουργημένη από την Μεγάλη Βρετανία κατ αρχήν και κατόπιν τις ΗΠΑ υποδαύλιση των θρησκευτικών και εθνικών διαφορών μεταξύ δύο ιστορικών εθνών, του Περσικού και του Αραβικού και δύο κύριες εκδοχές του Ισλάμ (σιιτικό με κύριο κέντρο το Ιράν και σουνιτικό Ισλάμ με κύριο κέντρο – σε … απογοήτευση των Τούρκων – των Αράβων) και 2) την ένταξη και του Ιράν, ως συνέχεια των Αφγανιστάν και Πακιστάν (εξού και οι αυτονομιστικές φιλοδοξίες του Μπαλουχιστάν του δυτικού Πακιστάν, χρησιμοποιώντας το κουρδικό «μοντέλο») , στον νότιο δρόμο του Μεταξιού με την ενίσχυση συνεργασιών σε υποδομές και επενδύσεις . Για την Ρωσία το Ιράν είναι διπλά σημαντικό. Η ήδη πολύ υψηλή για την Ρωσία γεωπολιτική αξία του Ιράν ενισχύθηκε από την εν τέλει συνομολόγηση του πολυπόθητου διαδρόμου Μόσχας – Μπακού – Τεχεράνης - Τσαμπαχάρ (στον Ιρανικό νότο λιμάνι που προβλέπονται επενδύσεις εμβάθυνσης του ώστε να καταστεί ικανό να δέχεται μεγάλα πλοία κοντέινερ, χύδην κα). Η πολύ σημαντική αυτή συμφωνία εξυπηρετεί ταυτόχρονα τις Ρωσία που βρίσκει διέξοδο προς τον Ινδικό και κατ΄ επέκταση τον Ειρηνικό ωκεανό, το Ιράν που ο γεωπολιτικός του ρόλος ενισχύεται, αποκτώντας μία ακόμη «εγγύηση» βοήθειας της Ρωσίας στον ανταγωνισμό με το Ισραήλ, αλλά και την Τουρκία που με την μεσολάβηση της στο Αζερμπαϊτζάν λαμβάνει το αντάλλαγμα της Ρωσικής και μάλλον και της Ιρανικής συναίνεσης στην δημιουργία της οδικής και σιδηροδρομικής σύνδεσης της μέσω Ναχιτσεβάν και του αρμενικού διαδρόμου του Σιούνικ (Ζαγκεζούρ) που ενώνει την Τουρκία όχι μόνο με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και με όλες τις τουρκογενείς δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, πραγματοποιώντας μία από τις βασικές της γεωπολιτικές φιλοδοξίες σύνδεσης της (και άρα επιρροής) στην Κεντρική Ασία. Κερδισμένο βέβαια και το Αζερμπαϊτζάν, μεγάλη χαμένη η Αρμενία και «προδομένο» το Ισραήλ, που ενίσχυσε το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο εναντίο της Αρμενίας, εξευτελίζοντας την [ίσως αυτή η συμφωνία αιτιολογεί την διακινδύνευση του επικίνδυνου ταξιδιού με το μοιραίο ελικόπτερο στο Αζερμπαϊτζάν του «άτυχου» Πρόεδρου του Ιράν Ραΐση που οδήγησε στον θάνατο του]. Κατά τα ανωτέρω: 1. Η απόκτηση του οπλοστασίου που το Ιράν κάνει χρήση προσπαθώντας να αλλάξει τα δεδομένα στην Μέση Ανατολή (Δυτική Ασία) είναι αποτέλεσμα της αναθεωρητικής εποχής και κυρίως της διάχυσης της πυραυλικής και άλλης απαραίτητης τεχνολογίας για την παραγωγή τόσο τεχνολογικά προωθημένων βαλλιστικών υπερηχητικών πυραύλων που μπορούν να προκαλέσουν χτυπήματα ακριβείας στο Ισραήλ σε αποστάσεις άνω των 1200 χιλιομέτρων 2. Δημιουργείτε στην Ιρανική ηγεσία, λόγω ακριβώς της σημαντικής και αναβαθμισμένης γεωπολιτικής σημασίας του Ιράν, αλλά και της αξιοπιστίας του ευρωασιατικού μπλοκ στην κρίσιμη συγκυρία για την τελική αναθεώρηση του παγκόσμιου συστήματος που επέβαλε η δυτική κυριαρχία, η λογική πεποίθηση ότι θα ενισχυθεί, αν όχι προστατευτεί, από τα αντίμετρα του Ισραήλ. Τα Βασίλεια του Κόλπου, συντηρητικά εκ φύσεως, μετρούν, υπολογίζουν, παίρνουν αποστάσεις, συνάπτουν συνεργασίες. Οι μεγάλοι πελάτες τους άλλωστε δεν βρίσκονται πλέον στη Δύση, αλλά στην Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό. Την εποχή του διπολισμού ή/και της «μονοπολικής στιγμής» που διήλθε ο πλανήτης τα Βασίλεια του Κόλπου δεν μπορούσαν να αντιπαρατεθούν ευθέως στο Ισραήλ και την Δύση που το στήριζε, παρά την οικονομική τους δύναμη που τους έδινε το πετροδολάριο, το οποίο όμως δεν ήταν ικανό να κάμψει την στρατηγική της Δύσης να τους διατηρεί πάντα μία γενιά τεχνολογικά πίσω, σε σχέση με τα οπλικά συστήματα που παρείχε στο Ισραήλ. Όμως, λόγω της υπαρκτής και καθοριστικής «θύμησης» κυριαρχίας του παρελθόντος (και του πετροδολαρίου βεβαίως), αρνήθηκαν οι Αραβες, καθοριστικά τον δυτικό πολιτισμικό ιμπεριαλισμό, στρεφόμενοι στην εθνική και θρησκευτική ταυτότητα τους, πολλές φορές με ακραία αυστηρότητα. Κατόρθωσαν επίσης να δημιουργήσουν και συντηρήσουν έναν «υπόγειο» προπαγανδιστικό υπόστρωμα που κατέτρωγε το δυτικό αφήγημα (με υπέργεια την «υποταγή» τους στην Δύση), πριόνιζε τις ηθικές βάσεις του δυτικού δικαιολογητικού αφηγήματος της δυτικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής και αρνήθηκαν και αρνούνται την τελική λύση που επιδιώκουν οι ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και σε σχέση με του παλαιστίνιους το Ισραήλ, αρνούμενοι να «συνεργαστούν» στην Νέα Μέση Ανατολή των νεοσυντηρητικών, και στην εκκαθάριση των Παλαιστινίων στην Γάζα και την Δυτική Οχθη με την «μεταφορά» τους αλλού, εκθέτοντας τους «επιχειρούντες» σε μακροχρόνια φθορά της ηθικής και θεσμικής νομιμοποίησης της «διαμόρφωσης» της «νέας μέσης Ανατολής» που επιδιώκουν, «οδηγώντας» τους σε όλο και πιο ακραίες ενέργειες ακραίας βίας και μεθοδικά προβάλλοντας την έτσι, ώστε να «αποκαλύπτεται» η μεροληψία και «υποκρισία» της (συμμάχου και … προστάτιδος των Βασιλείων) Δύσης ! Η δυτική αλαζονεία και υπεροχή «τυφλώνει» τόσο ώστε να μην γίνεται αντιληπτή η λεπτοφυής αυτή στρατηγική, ακόμη και σήμερα που όπως προείπαμε αλλάζουν αρνητικά για την Δύση η κατανομή των παραγόντων της παγκόσμιας ισχύος και Αραβικά Μέσα Ενημέρωσης έχουν παγκόσμια απήχηση και συνδιαμορφώνουν την διεθνή κοινή γνώμη. Και η Τουρκία βρίσκει στα Βασίλεια του Κόλπου τον φυσικό περιφερειακό ανταγωνιστή της (στην Μέση Ανατολή ή αλλιώς στην Δυτική Ασία) που μαζί με το Ισραήλ και το Ιράν αποτελούν το μεσανατολικό σύστημα περιφερειακού ανταγωνισμού. Τα Βασίλεια του Κόλπου ελέγχουν τον Οργανισμό Μουσουλμανικών Κρατών (Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης Organisation of the Islamic Conference) που ίδρυσαν για την εξυπηρέτηση αυτής της λεπτοφυούς στρατηγικής. Επίσης ελέγχουν τα Ιερά μέρη του μουσουλμανικού κόσμου Μεδίνα και Μέκκα δίνοντας τους ένα αντικειμενικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Αλλά είναι και κάτοχοι και … χρήστες (αναγκαίοι επενδυτές) των πολυπόθητων πετρελαιοδολλαρίων ! Η συμπληρωματικότητα αραβικών κεφαλαίων / επενδύσεων/πετρελαιοδολαρίων από την μία και της τουρκοϊσλαμικής βιομηχανικής υποδομής από την άλλη της Τουρκίας, δημιουργεί βάσεις αναγκαστικής συνεργασίας προς την εξυπηρέτηση όμως από την κάθε πλευρά των δικών της στρατηγικών στόχων. Όμως για του Άραβες του Κόλπου πλέον δεν φαίνεται το ίδιο δελεαστική με το παρελθόν, όσο για την Τουρκία, η καταστροφή του Ιράν. Στα πλαίσια του νέου παγκόσμιου συστήματος που προωθούν το ευρωασιατικό μπλοκ κατανοούν την σημασία της Αραβικής Χερσονήσου και του Αραβικού Πετρελαίου για την Κίνα. Η σταθεροποίηση του Ιράν είναι ενδεχόμενο να αναβαθμίσει καθοριστικά την γεωπολιτική σημασία της Αραβικής Χερσονήσου και της ηγέτιδας στα Βασίλεια του Κόλπου Σαουδικής Αραβίας ως η περιοχή που αναγκαστικά, λόγω της γεωγραφίας, θα αποτελεί την αναγκαία διασύνδεση – διάδρομο που θα ενώνει την Ανατολική Ασία με την Αφρικανική ήπειρο δίδοντας τεράστιες ευκαιρίες αναβάθμισης του γεωπολιτικού ρόλου της Σαουδικής Αραβίας αλλά και της ακτινοβολίας του Σαουδααραβικού Βασιλικού Οίκου. Έτσι δεν είναι πλέον το ίδιο πρόθυμοι σε ενέργειες κατά του Ιράν. Οι ΗΠΑ μέσα σε όλη αυτή την κοσμογονία στην Μέση Ανατολή φαίνονται σε σύγχυση. Έχουν ποντάρει σχεδόν όλες τις στρατηγικές της δυνατότητες στην επιτυχία της Ρωσικής κατατριβής και συνθηκολόγησης ή της διάλυσης της και αλλαγής πολιτικής ηγεσίας, που θα της έδινε το απόλυτο πλεονέκτημα έναντι του βασικού ανταγωνιστή της, της Κίνας, χωρίς να διαταράξει την κερδοφορία των πολυεθνικών και των δισεκατομμυριούχων της εκεί. Πέραν του ότι με την επιτυχία της βασικής αυτής στρατηγικής θα έθετε υπό τον έλεγχο της τις ρωσικές πλουτοπαραγωγικές πηγές, θα τις αποστερούσε παράλληλα και από την Κίνα ως εναλλακτική τροφοδοσία για την βιομηχανία της, εξαναγκάζοντας την σε αποδοχή της «διεθνούς, βασισμένης στο νόμο, τάξης» της liberal international order (LIO) ή όπως αλλιώς ονομάζεται rules-based international order (RBΙO). Μετά όλα τα υπόλοιπα θέματα θα διευθετούνταν «κατάλληλα». Τώρα όμως, ακόμη και με την καταστροφή του Ιράν από πιθανά συντριπτικά πλήγματα του Ισραήλ, δεν φαίνεται πως οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να ωφεληθούν στην βασική τους πρόκληση, αυτή της αντιμετώπισης της αναθεωρητικής Κίνας. Η εμπλοκή τους σε αυτό το βαθμό στην Μέση Ανατολή/Δυτική Ασία είναι πλέον ΑΚΑΙΡΗ. Οι πιέσεις στις διάσπαρτες στρατιωτικές δυνάμεις που διαθέτουν στην περιοχή και η αδυναμία επιχείρησης του αμερικανικού ναυτικού στον Περσικό Κόλπο λόγω των πολλών κινδύνων, είναι πολύ πιθανές και μπορούν να φτάσουν σε σημαντικό πλήγμα των Αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή. Ταυτόχρονα θα μπορούσαν να δώσουν την ευκαιρία στην Κίνα να κινηθεί είτε στο θέρετρο της Νότια Σινικής Θάλασσας είτε εναντίον της Ταϊβάν. Στην περίπτωση αυτή οι ΗΠΑ θα βρίσκονταν εμπλεκόμενες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε τρία ταυτόχρονα θέρετρα, όλα «φωτιά»: 1 στην Ουκρανία 2. Στην Μέση Ανατολή και 3. Στον (ΒΔ) Ειρηνικό. Ο εμφανής κίνδυνος για Ισραήλ και Ουκρανία είναι ότι οι ΗΠΑ ίσως αναγκαστούν να επιλέξουν να δώσουν πρόσθετο βάρος στην ανάσχεση της Κίνας στον Ειρνηνικό και όχι στην στήριξη τους. Η κρίση στην Μέση Ανατολή θα εξακολουθήσει μάλλον και κατόπιν αντιμέτρων περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένων είτε του ενός είτε του άλλου, αυξάνοντας την διακινδύνευση ακόμη και των πλέον στοιχειωδών δεδομένων των δρώντων. Η αλαζονεία που δημιουργεί το ανεξέλεγκτο παρελθόν, πριν την εμφάνιση των νέων περιφερειακών και παγκόσμιων δεδομένων που κάποια από αυτά αναφέραμε ανωτέρω ίσως να οδηγήσεις ακόμη και σε ενέργειες κλιμάκωσης ασύνετες (που δεν λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα). Στην περίπτωση αυτή οι κίνδυνοι για τους συμμετέχοντες είναι όντως μεγάλοι αλλά και για την παγκόσμια τάξη και ειρήνη μπορεί να είναι άμεσοι. Το πλέον πιθανόν παραμένει ότι παρά την ακραία ρητορεία και προπαγάνδα, τα επιτελεία θα συνυπολογίσουν με ρεαλισμό τα δεδομένα και εκ των πραγμάτων θα οριοθετήσουν τις ενέργειες τους, συνυπολογίζοντας σε ρεαλιστική βάση κέρδη και ζημίες. Εχουν άπαντες τις αναγκαίες πληροφορίες και τα δεδομένα. Σε αντίθετη περίπτωση η Μέση Ανατολή (Δυτική Ασία) θα ακολουθήσει το Ουκρανικό παράδειγμα και θα αποτελέσει έναν πολύ πιο βίαιο αυτή το φορά, «ενισχυτή» ραγδαίων γεωπολιτικών εξελίξεων που θα δοκιμάσει τις αντοχές του παγκόσμιου συστήματος, των κρατικών και υπερκρατικών δομών, με πολύ πραγματικές απειλές για την παγκόσμια ειρήνη, ακριβώς γιατί εμπλέκονται κρίσιμα συμφέροντα του συνόλου των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων, αλλά και των σημαντικών περιφερειακών ανταγωνιστών. Αθήνα, 6 Οκτωβρίου 2024, Διονύσης Παντής, Δικηγόρος, γεωπολιτικός αναλυτής