Πατέντες σε φάρμακα - ιατρικά τεστ - εμβόλια και καταπολέμηση του COVID 19

 Περίληψη: Σκέψεις για την συζήτηση για εξαίρεση από patentability σε φάρμακα, τεστ, εμβόλια για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης (COVID) ή άλλη λύση συμβατή με την προστασία της δημόσιας υγείας. Η σχετική συζήτηση θα δημιουργήσει & προσδιορίσει την έννοια, εξαιρέσεις, περιορισμούς, την "θετική" προστασία &το εύρος της στις ευρεσιτεχνίες & λοιπές  μορφές κατοχύρωσης της εφευρετικότητας & γενικότερα την έννοια των πνευματικών δικαιωμάτων &της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Η παγκόσμια πίεση αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης & η αδυναμία των εταιριών που παράγουν τα εμβόλια να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις επιταχύνει την συζήτηση. Παγκόσμιοι Οργανισμοί, περιφερειακές ενώσεις κρατών (πχ ΕΕ), πρωτίστως τα Κράτη πρέπει τώρα να αναλάβουν την ευθύνη της προστασίας της δημόσιας υγείας οριοθετώντας τα σχετικά δικαιώματα λαμβάνοντας όμως υπόψη &την προστασία της ιδιωτικής &δημόσιας έρευνας.  Η εναλλακτική λύση της "υποχρεωτικής" άδειας σε εν δυνάμει παραγωγούς, με κρατική νομοθεσία & προκαθορισμένο αντάλλαγμα (loyalty) ίσως καταστεί μέρος μίας άμεσα επιβεβλημένης λύσης.

Λίγες σκέψεις επ΄ ευκαιρία της ανάρτησης αυτής για την πολύ σημαντική συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη σχετικά με την πρόταση για μη εφαρμογή της προστασίας (Πχ καμπάνια Γιατρών Χωρίς Σύνορα: όχι στις πατέντες σε φάρμακα, τέστ και εμβόλια) που δίδεται με την κατοχύρωση  πατέντας σε σχέση με φάρμακα, ιατρικά τεστ, υγειονομικό εξοπλισμό, εμβόλια στην υπηρεσία της καταπολέμησης του COVID 19 ή λύση συμβατή με την προστασία της δημόσιας υγείας (εξαίρεση από patentability) . Η  συζήτηση αυτή υπήρχε και πριν τον κορονοϊό με γενικότερη αναφορά στις αναγκαίους περιορισμούς των δικαιωμάτων που απορρέουν από πατέντες στον χώρο της υγείας σε σχέση με την προστασία της υγείας και σε σχέση με χώρες υπό ανάπτυξη με περιορισμένους υλικούς πόρους αλλά και υποδομές για την υγεία. Τώρα όμως λαμβάνει άλλη δυναμική:  Η σύγκρουση των δικαιωμάτων του ευρεσιτέχνη με αυτά της δημόσιας υγείας, η σημασία της κατοχύρωσης πατέντας στην ανάπτυξη της έρευνας (με διπλό τρόπο: αφενός το ενισχυμένο κίνητρο που δίνει η δυνατότητα της αποκλειστικής εκμετάλλευσης για την ενίσχυση της έρευνας και αφετέρου η υποχρέωση του δικαιούχου να δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο της ευρεσιτεχνίας με τις πρόδηλες θετικές συνέπειες στην έρευνα και επιστήμη), η απελευθέρωση της ευρεσιτεχνίας στο public domain (δημόσιο χώρο) μετά 20ετία, ο κίνδυνος εάν εξαιρεθούν οι πατέντες στο χώρο της βιομηχανίας της υγείας και του φαρμάκου η βιομηχανία να βρει άλλους τρόπους προστασίας (εμπορικά μυστικά,  αθέμιτος ανταγωνισμός) ή να περιοριστεί η έρευνα στην ανάπτυξη ευρεσιτεχνιών σε κρίσιμους για την υγεία τομείς, η εναλλακτική λύση της "υποχρεωτικής" άδειας με κρατική νομοθεσία και προκαθορισμένο αντάλλαγμα (loyalty). Ολοι αυτοί -και άλλοι προβληματισμοί και επιχειρήματα- οριοθετούν μία συζήτηση η οποία πρέπει να γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο με την συμμετοχή ιδίως κυβερνήσεων, εκπαιδευτικών, ερευνητικών ιδρυμάτων, διεθνών οργανισμών (WHO,   UN  , UNCTAD etc). επιστημονικών ιατρικών ενώσεων αλλά και μη κυβερνητικών οργανώσεων όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, κλπ. όπως και σε περιφερειακό (ΕΕ) και εθνικό επίπεδο όπως ορίζεται θεσμικά ο δημόσιος διάλογος σε κάθε κράτος. Η συζήτηση αυτή θα δημιουργήσει και προσδιορίσει την έννοια, εξαιρέσεις, περιορισμούς, την "θετική" προστασία και το εύρος της στην περίπτωση της ευρεσιτεχνίας και λοιπών   μορφών κατοχύρωσης της εφευρετικότητας και των πρακτικών εφαρμογών της έρευνας ιδιωτικών και δημόσιων φορέων όπως και γενικότερα στην έννοια και προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα δεν είναι προφανώς εύκολες αλλά η  παγκόσμια πίεση αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης μπορεί να επιταχύνει την συζήτηση και αντιμετώπιση των θεμάτων που ακροθιγώς θίγουμε στο πολύ γρήγορο αυτό σημείωμα. Παγκόσμιοι Οργανισμοί και περιφερειακές ενώσεις κρατών (πχ ΕΕ) ως διακυβερνητικοί οργανισμοί και πρωτίστως τα Κράτη Μέλη τους πρέπει τώρα να αναλάβουν την ευθύνη της προστασίας της δημόσιας υγείας οριοθετώντας τα σχετικά δικαιώματα επ ωφελεία των πολιτών τους, λαμβάνοντας όμως υπόψη και την προστασία της από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς έρευνας.  Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο με την διαφαινόμενη αδυναμία των εμπλεκόμενων εταιριών να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις σε σχέση με τις συνομολογημένες ποσότητες εμβολίων που χρειάζονται και συμφωνήθηκαν. Η εναλλακτική λύση της "υποχρεωτικής" άδειας σε εν δυνάμει παραγωγούς, με κρατική νομοθεσία και προκαθορισμένο αντάλλαγμα (loyalty) και βεβαίως πιστοποίηση της ικανότητας του παραγωγού ή άλλη διευθέτηση σε παγκόσμιο περιφερειακό και εθνικό επίπεδο (ιδίως στα "ισχυρά" κράτη) ίσως καταστεί μέρος μίας άμεσα επιβεβλημένης λύσης. #Πνευματική_Ιδιοκτησία #Βιομηχανική_Ιδιοκτησία #Ευρεσιτεχνίες #Patent #IPR #ερευνα

Παραθέτω τα σχετικά άρθρα (30 και 31) της AGREEMENT ON TRADE-RELATED ASPECTS OF INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS στο Section 5: patents

Article 30

Exceptions to Rights Conferred

  Members may provide limited exceptions to the exclusive rights conferred by a patent, provided that such exceptions do not unreasonably conflict with a normal exploitation of the patent and do not unreasonably prejudice the legitimate interests of the patent owner, taking account of the legitimate interests of third parties.

Article 31
Other Use Without Authorization of the Right Holder

  Where the law of a Member allows for other use (7) of the subject matter of a patent without the authorization of the right holder, including use by the government or third parties authorized by the government, the following provisions shall be respected:

(a)  authorization of such use shall be considered on its individual merits;
 

(b)  such use may only be permitted if, prior to such use, the proposed user has made efforts to obtain authorization from the right holder on reasonable commercial terms and conditions and that such efforts have not been successful within a reasonable period of time. This requirement may be waived by a Member in the case of a national emergency or other circumstances of extreme urgency or in cases of public non-commercial use. In situations of national emergency or other circumstances of extreme urgency, the right holder shall, nevertheless, be notified as soon as reasonably practicable. In the case of public non-commercial use, where the government or contractor, without making a patent search, knows or has demonstrable grounds to know that a valid patent is or will be used by or for the government, the right holder shall be informed promptly;
 

(c)  the scope and duration of such use shall be limited to the purpose for which it was authorized, and in the case of semi-conductor technology shall only be for public non-commercial use or to remedy a practice determined after judicial or administrative process to be anti-competitive;
 

(d)  such use shall be non-exclusive;
 

(e)  such use shall be non-assignable, except with that part of the enterprise or goodwill which enjoys such use;
 

(f)  any such use shall be authorized predominantly for the supply of the domestic market of the Member authorizing such use;
 

 (g)  authorization for such use shall be liable, subject to adequate protection of the legitimate interests of the persons so authorized, to be terminated if and when the circumstances which led to it cease to exist and are unlikely to recur. The competent authority shall have the authority to review, upon motivated request, the continued existence of these circumstances;
 

(h)  the right holder shall be paid adequate remuneration in the circumstances of each case, taking into account the economic value of the authorization;
 

(i)  the legal validity of any decision relating to the authorization of such use shall be subject to judicial review or other independent review by a distinct higher authority in that Member;
 

(j)  any decision relating to the remuneration provided in respect of such use shall be subject to judicial review or other independent review by a distinct higher authority in that Member;
 

(k)  Members are not obliged to apply the conditions set forth in subparagraphs (b) and (f) where such use is permitted to remedy a practice determined after judicial or administrative process to be anti-competitive. The need to correct anti-competitive practices may be taken into account in determining the amount of remuneration in such cases. Competent authorities shall have the authority to refuse termination of authorization if and when the conditions which led to such authorization are likely to recur;
 

(l)  where such use is authorized to permit the exploitation of a patent (“the second patent”) which cannot be exploited without infringing another patent (“the first patent”), the following additional conditions shall apply:
 

(i)  the invention claimed in the second patent shall involve an important technical advance of considerable economic significance in relation to the invention claimed in the first patent;
 

(ii) the owner of the first patent shall be entitled to a cross-licence on reasonable terms to use the invention claimed in the second patent; and
 

(iii)  the use authorized in respect of the first patent shall be non-assignable except with the assignment of the second patent.